Flevolandse politiek over kunst en cultuur

Netwerken
Publicaties
Culturele veld, Politieke veld

Lijsttrekkers van de provinciale Statenverkiezingen delen hun cultuurplannen en ideeën richting de verkiezingen op 15 maart.

Elf van de zeventien partijen die aan de provinciale verkiezingen op 15 maart meedoen, waren donderdag vertegenwoordigd op ‘De Grote Provinciale Lijsttrekkers Cultuurideeën Show’. In kunst- en cultuurcentrum De Kubus in Lelystad vertelden zij in een pitch van een minuut over hun plannen en ideeën voor de komende vier jaar aangaande kunst en cultuur. Daarnaast was er debat over een aantal thema’s, onder leiding van de presentatoren Elisabeth van den Hoogen en Soleil Eijken, was er een quiz om de kennis van de kandidaat-statenleden over cultuur in Flevoland te testen en waren er optredens van Jeugdslagwerkgroep FlevoSticks van Cultuurbedrijf Noordoostpolder en Jesse Molenaar van de Almeerse jeugdtheatergroep SubSub. Het was een levendige avond, waarin het vuur in het debat enigszins ontbrak, maar de verschillen tussen de partijen wel zichtbaar werden en ook duidelijk werd waar ze het wel met elkaar over eens zijn.

De pitches

Wat zijn de ideeën van de verschillende partijen aangaande kunst en cultuur in Flevoland? In volgorde van de loting van die avond de ideeën per partij:

Het CDA haalde artikel 27 van de Universele Rechten van de Mens aan: ‘Eenieder heeft het recht om vrijelijk deel te nemen aan het culturele leven van de gemeenschap, om te genieten van kunst en deel te hebben aan de wetenschappelijke vooruitgang en de vruchten daarvan’. Voor die partij is het van belang dat kinderen op school te maken krijgen met kunst en cultuur en dat ook lessen in kunst en cultuur voor de jongste jeugd bereikbaar zijn. Daarnaast hecht de partij aan het landschap van Flevoland. ‘Ook daarin zie je alle cultuur, ’zei lijsttrekker Marian Uitdewilligen.

De PVV begon over geld. ‘Het gaat altijd om geld en er is nooit genoeg,’ zei lijsttrekker Chris Jansen in een zaal vol (amateur)kunstbeoefenaars. De PVV vindt cultureel erfgoed ‘een prima investering’, maar heeft moeite met ‘de Kaagagenda en wokeprogrammering’. ‘Wij missen een realityprogrammering, met maatschappelijke thema’s als eerwraak en het toenemende antisemitisme.’ De PVV wil best investeren in kunst, zo lang die maar op een brede doelgroep gericht is en de doelen meetbaar zijn, zodat instellingen en initiatieven daarop ook kunnen worden afgerekend.

De VVD zet vooral in op ‘cultureel ondernemerschap’. Voor de provincie ziet lijsttrekker HP Soldaat daarin ‘de verbindende rol tussen het Rijk en de gemeente’. ‘Wij willen wel investeren in cultureel erfgoed en cultuureducatie, maar de cultuursector kan wel wat meer ondernemerschap gebruiken. En dat hoeft niet altijd geld te kosten. Dat kan ook gaan om begeleiding van startende ondernemers of medewerking aan het vinden van locaties waar culturele ondernemers terecht kunnen.’

De SGP, ‘de oudste partij van Nederland’, staat volgens de nummer 4 van de lijst, Willem Bakker, ‘al die tijd al voor kunst en cultuur’. ‘Wij zijn niet van de gesubsidieerde kunstinstellingen, niet van geldverslindende musea en niet van werken als ‘De Tong’ op de Knardijk. We staan wel voor Batavialand, Schokland en de Markerwadden.’ Daarnaast hecht de SGP vooral waarde aan ‘klassieke en christelijke kunst’.

ChristenUnie zet vooral in op kunst- en cultuureducatie van de jeugd. ‘Ik was gisteren in het Concertgebouw, waar een jubileumconcert was van het Almeers Jeugd Symfonie Orkest (AJSO). Als je dat ziet, weet je wat cultuur kan doen. Dat je op jonge leeftijd begint met cultuurontwikkeling, zoals het bespelen van een instrument, en dan 15 jaar later op het podium van het Concertgebouw staat,’ zei lijsttrekker Harold Hofstra in een persoonlijke anekdote. Daarnaast hecht ChristenUnie er waarde aan dat ook het verhaal van ’10.000 jaar historie in Flevoland’ wordt verteld. ‘Dat moeten we koesteren.’

Ook PvdA-lijsttrekker Abassin Nessar had een persoonlijk verhaal. ‘Ik heb in Afghanistan een project gezien, waarbij moderne kunst gebruikt werd om een samenleving te bouwen. Dat doen we ook in Flevoland. Met Suburbia, met Vis à Vis. Voor alle leeftijden, voor alle doelgroepen. Daarom zijn we warm voorstander van het Jeugdfonds Sport & Cultuur, dat het ook voor kinderen bij wie daar geen geld voor is mogelijk maakt deel te nemen aan sport en cultuur. Maar we hebben ook oog voor kleine maatschappelijke initiatieven in de wijk. Bij een samenleving horen voorzieningen, ook op maatschappelijk en cultureel gebied. En dan moet je niet te lang nadenken over wiens verantwoordelijkheid dat precies is, die van de gemeente, provincie of het Rijk, maar het gewoon doen.’

‘De samenleving groeit als er ruimte is voor verbinding en kritische geluiden,’ begon Sylvia Kers van de Partij voor de Dieren haar betoog. ‘We kunnen veel leren van anderen en moeten daarom ruim middelen vrijmaken voor regionale kunst en cultuur en het erfgoed. En moeten dat integreren vlak bij de mensen. In de wijken begint het bij kinderen.’ Concreet betekent dat volgens haar cultuurlessen op scholen, kinderen uitnodigen in het theater, en dat geldt dan voor alle kinderen. ‘Zodat het niet uitmaakt hoeveel geld je ouders hebben.’

Krachtig Flevoland is dé partij voor de culturele sector,’ begon lijstduwer Jan Hakvoort zijn pleidooi. ‘Het vertelt een verhaal en waar je vandaan komt.’ Volgens Krachtig Flevoland beschikt Flevoland al over prachtige cultuur en kun je daar ook niet vroeg genoeg mee beginnen. Ook die partij is voor cultuureducatie, waarin ook het verhaal van Flevoland verteld wordt, in het primair onderwijs. ‘Wij zijn echter niet zo voor hele grote musea.’

D66-lijsttrekker Tiko Smetsers afficheerde zich als de ‘cheerleader van de cultuur in de provinciale politiek’. ‘Cultuur helpt ons het gesprek te voeren dat we anders misschien niet voeren. Om toch samen verder te komen en polarisering tegen te gaan. Het draagt bij aan een leefbare samenleving, het helpt de leefomgeving prettiger te maken. En gelukkig levert het ook ontzettend veel op. Ik kan dat echter niet, ik heb geen talent op een bepaald kunstgebied, vandaar de term cheerleader.’ D66 is warm voorstander van cultuureducatie, de plannen voor kunstmuseum M in Almere en een plek om de Lixenbergcollectie in Dronten zichtbaar te maken voor iedereen.

Ook GroenLinks-lijsttrekker Corina Straatsma benadrukte de waarde van kunst en cultuur. ‘Kunst en cultuur inspireert, ontroert, stimuleert creativiteit. Het leert de werkelijkheid op een andere manier te bekijken. De bijdrage aan kunst en cultuur per inwoner is in Flevoland de laagste van heel Nederland. Dat moet omhoog. En alle zes de gemeenten in Flevoland moeten daarvan kunnen profiteren.’ Deelname aan kunst en cultuur moet daarom gestimuleerd worden bij kinderen. ‘Maar ook politici hebben er baat bij.’

‘De duurzame leefbaarheid wordt bevorderd door cultuur en ons culturele erfgoed,’ begon BoerBurgerBeweging-lijsttrekker Anja Keuter haar betoog. ‘We moeten samen onze omgeving beleven, iedereen moet daaraan kunnen deelnemen. Daarom zijn wij erg voor cultuuronderwijs, bibliotheken en theaters. Niet alleen in de steden, maar ook in de dorpen.’ Volgens BBB kan cultuur ook bijdragen aan het geestelijk welzijn, zo heeft zij zelf in haar omgeving ervaren. ‘Ik heb het meegemaakt met een oudere in ons dorp, die erg eenzaam was. Hij ging op schilderles en bloeide helemaal op. Dat moeten we stimuleren en koesteren.’

Economie

In de debatten werden drie thema’s aangeboord die te maken (kunnen) hebben met kunst en cultuur. Zorgt het hebben van kunst- en culturele voorzieningen er bijvoorbeeld voor dat bedrijven zich in een bepaalde regio vestigen? De VVD herhaalde in dat debat dat er vooral geïnvesteerd moet worden in cultureel ondernemerschap, waar het CDA het mee eens is. Dat helpt de aantrekkelijkheid van een gebied te vergroten. ‘En de gesubsidieerde sector kan wel wat ondernemersgeest gebruiken,’ vindt Marian Uitdewilligen.

En als het gaat om culturele voorzieningen als theaters, bibliotheken en andere instellingen? Het CDA wil daarin investeren, maar de PVV ziet de toegevoegde waarde van culturele instellingen niet als het gaat om het economisch vestigingsklimaat te verbeteren. ‘Bedrijven kijken of een gebied goed bereikbaar is, of ze er kunnen uitbreiden en of er voldoende geschoold personeel is,’ meent Chris Jansen.

Wonen

In het thema ‘wonen’ ging het er vooral om wat partijen gaan doen om kinderen in aanraking te brengen met cultuur. ChristenUnie-voorman Harold Hofstra herhaalde daarin de volgens hem waardevolle voorziening van het AJSO, ‘maar ook die van bibliotheken. En ook wij zijn warm voorstander van het Jeugdfonds, dat wat ons betreft over de hele provincie moet worden uitgerold.’ Daar waren de PvdA en PvdD het van harte mee eens, net als de SGP, want ook het platteland moet niet worden vergeten’’, zei Willem Bakker.

Dragen kunst en cultuur bij aan een goede woonomgeving? Zeker, vinden de vier partijen in dit debat, al zijn er wel wat verschillende opvattingen over welke kunst en cultuur. ‘Wij denken toch echt aan kennis en educatie over de cultuurhistorie,’ zei Willem Bakker. Harold Hofstra wil ook de culturele broedplaatsen steunen. ‘Dat zijn de starters van het culturele ondernemerschap.’

Welzijn

Tot slot was er het thema ‘Welzijn’: dragen kunst en cultuur bij aan de gezondheid en het welzijn van mensen? ‘Ik vind dat een lastige. Iemand die ziek is, heeft een dokter nodig,’ zei Anja Keuter (BBB). Tegelijkertijd zag ze wel het eerdergenoemde inspirerende voorbeeld van iemand die eenzaam was en helemaal opleefde toen hij schilderlessen kreeg.

GroenLinks en D66 zijn er echter volledig van overtuigd dat kunst en cultuur bijdragen aan het welzijn en uiteindelijk ook de gezondheid van mensen. ‘Daarom zijn wij ook geen voorstander van ‘indicatoren’, waarmee initiatieven van tevoren moeten aangeven welk doel ze willen bereiken en daarop worden afgerekend,’ zei Corina Straatsma. D66 was het daar helemaal mee eens. ‘Een doelstelling zegt niets over het effect. Niet alles valt in geld uit te drukken, ik word daar echt enorm geïrriteerd van,’ zei Tiko Smetsers. Ook Krachtig Flevoland gelooft dat kunst en cultuur bijdragen aan een vitale gezondheid en samenleving. ‘Investeren in de sociale cohesie hoeft dan niet eens duur te zijn,’ vindt Jan Hakvoort.

Overeenkomsten

Tot slot: waar zijn alle partijen het wel over eens? Drie dingen sprongen eruit: kunst moet voor iedereen bereikbaar zijn en cultuuronderwijs aan kinderen in het primair en voortgezet onderwijs is ontzettend belangrijk, zeker als dat (ook) gaat over de geschiedenis van Flevoland. En het culturele erfgoed van Flevoland verdient bescherming.

En dan rest nog de quiz: wie van de elf deelnemers wist de meeste van de negen vragen goed te beantwoorden? Er was één winnaar: Tiko Metsers (D66), met een score van acht goede vragen. De tweede plaats moest worden gedeeld: Marian Uitdewilligen (CDA), Abassin Nessar (PvdA) en Jan Hakvoort (Krachtig Flevoland) hadden allemaal zeven vragen goed.

De Grote Provinciale Lijsttrekkers Cultuurideeën Show was een initiatief van Flevolandse cultuurinstellingen: Apollo Ensemble, Batavialand, BonteHond, Bibliotheeknetwerk Flevoland, Kunstlink Flevoland, Cultuurbedrijf Noordoostpolder, De Meerpaal, FleCk, Kubus, Kunstlinie Almere Flevoland, StrandLAB, Museum M., Land Art Flevoland, FlevoLAB, Theatergroep Suburbia, SubSub, Vis à Vis, Het Flevolands Archief en 2turvenhoog.

Deelnemende politici waren HP Soldaat (VVD), Chris Jansen (PVV), Corina Straatsma (GroenLinks), Marian Uitdewilligen (CDA), Abassin Nessar (PvdA), Harold Hofstra (ChristenUnie), Tiko Smetsers (D66), Sylvia Kers (Partij voor de Dieren), Willem Bakker (SGP), Jan Hakvoort (Krachtig Flevoland) en Anja Keuter (BoerBurgerBeweging).